اهمیت هوش
یکی از مهم ترین مباحث امروزه دنیای روانشناسی مربوط به هوش هیجانی است در واقع روانشناسان به این نتیجه رسیده اند که هوش هیجانی یکی از مهم ترین فاکتورهای ارتباطی انسان ها با خود و دنیای پیرامون خود هستند. اگر امروزه انسانی می تواند خود و دیگران را درک کند و به خوبی ارتباط برقرار کند با هوش هیجانی ارتباط تنگاتنگی دارد.
این به معنی است که بهره هوشی دیگر مثل سابق اهمیت و جایگاه ویژه ای ندارد و کم بودن بهره هوشی باعث شکست در زندگی نمی شود. واقعیت این است که طبق تحقیقات به عمل آمده، بهره هوشی یا همان IQ تنها بیست درصد در موفقیت افراد سهم دارد و هشتاد درصد آن به موارد دیگر، از جمله هوش هیجانی و هوش اجتماعی آنها وابسته است.
اگر می خواهید در این این زمینه اطلاعات کاملی را به دست بیارید با وبلاگ هنگی بی همراه باشید.
هوش هیجانی چیست؟
از منظر علمی، هوش هیجانی یعنی توانایی دریافت دقیق هیجانات خود و دیگران؛ درک این‌که عواطف و هیجانات ما حامل چه پیامی درباره‌ی رابطه‌مان با دیگران هستند؛ و مدیر عواطف و هیجانات خود و دیگران به بیان ساده تر هوش هیجانی یعنی”یک دسته از مهارتها، استعدادها و تواناییهای غیر شناختی است که توانایی موفقیت فرد را در مقابله با فشارها و اقتضائات محیطی افزایش می دهد.”
بنابراین هوش هیجانی یکی از عوامل مهم در تعیین موفقیت فرد در زندگی است. و مستقیمأ بهداشت روانی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
ابعاد هوش هیجانی
متخصصین حوزه روانشناسی بر اساس پژوهش های متعدد به این نتیجه رسیده اند که هوش هیجانی شامل چهار مهارت کلیدی است که برایند مثبت این مهارت ها به رشد هوش هیجانی کمک می کند این چهار مهارت شامل:
- ادراک و شناسایی هیجانات
- استفاده به جا و درست از هیجانات
- درک کردن هیجانات در خود و دیگری
- مدیریت و تنظیم هیجانات
اگر یک فرد دارای سطح سالم و مناسبی از خودآگاهی باشد، نسبت به نقاط ضعف و قوت خود و این‌که رفتارش چگونه روی دیگران تاثیر خواهد گذاشت نیز مسلط خواهد بود. یک شخص خودآگاه معمولاً بهتر از دیگران می‌تواند از انتقادات سازنده چیزی یاد بگیرد(شناسایی هیجانات ). شخصی که EQ بالایی دارد قادر است به شکلی بالغانه احساسات خود را بروز دهد و در مواقع لزوم، خویشتن‌داری را تمرین کند. چنین فردی به جای سرکوب احساسات خود، آنها را به شکلی کنترل‌شده و محدود بروز می‌دهد.(استفاده به جا از هیجانات)
در واقع افرادی که به لحاظ هیجانی باهوش محسوب می‌شوند، خودانگیخته هستند. آنها به سادگی از طریق محرک‌هایی نظیر پول یا مقام برانگیخته نمی‌شوند. این افراد به هنگام بروز ناامیدی عموما خوش‌بین و انعطاف‌پذیر هستند و با یک بلندهمتی و جاه‌طلبی درونی، خود را از مهلکه ناامیدی خارج می‌کنند. .( مدیریت و تنظیم هیجانات)
انسانی که از ویژگی همدلی برخوردار است، صاحب حس دلسوزی و درک طبیعت انسان هم هست ، حواسی که به او اجازه می‌دهند تا با انسان‌های دیگر به لحاظ احساسی رابطه برقرار کند. توانایی همدردی به شخص اجازه می‌دهد که خدمات خوبی به دیگران ارائه کند و نگرانی‌ها و دغدغه‌های آنها را پاسخ دهد.( درک کردن هیجانات در خود و دیگری)
آیا می دانید: تغذیه دواران بارداری باید چگونه باشد؟
پس می توان گفت اشخاصی که هوش هیجانی بالایی دارند قادرند تا خیلی سریع با هم‌گروهی‌های خود رابطه‌ای برپایه توافق و اعتماد برقرار کنند. آنها همچنین از جنگ قدرت و زیرآب‌زنی اجتناب می‌کنند. آنها از کار کردن با سایرین لذت می‌برند و روابطشان با دیگران را بر پایه احترام پیش می‌برند.( درک کردن هیجانات در خود و دیگری)
10 ویژگی افراد داری هوش عاطفی یا هیجانی بالا
افرادی که دارای هوش عاطفی یا همان هوش هیجانی هستند نشانه ها و علائم متعددی دارند در ادامه به شما ده مورد مهم و کامل کاربردی معرفی می کنیم که به وسیله آن می توان تشخیص دهید هوش هیجانی تان در چه حدی است. این ده ویژگی به شرح زیر است.
- در مورد آدم‌هایی که نمی‌شناسید، کنجکاو هستید.
- رهبر شایسته‌ای هستید
- نقاط قوت و ضعف‌تان را می‌شناسید
- به خوبی به همه چیز توجه می‌کنید
- دقیقا می‌دانید از چه چیزی ناراحت هستید
- با اغلب آدم‌ها کنار می‌آیید
- عمیقا تمایل دارید فرد بااخلاق و خوبی باشید
- با حوصله و شکیبایی به دیگران کمک می‌کنید
- در خواندن حالات چهره‌ی آدم‌ها ماهر هستید
- پس از سقوط، به سرعت کمر راست می‌کنید
هر چند در زمینه تشخیص میزان هوش هیجانی نظر متخصصین روانشناسی و تست های معتبر در اولویت است.
هوش هیجانی در کودکان
هوش یکی از ویژگی‌های بشری است که انواع مختلفی دارد. یکی از انواع هوش که شاید به گوش شما هم خورده باشد، هوش هیجانی است. هوش هیجانی در کودکان یکی از مهم‌ترین بخش‌های وجودی او را در بر می‌گیرد و در واقع بیان کننده‌ی هیجانات اوست. هیجانات در زندگی به غنای آن می‌افزاید و باعث می‌شود افراد روابط خود را بهبود ببخشند. به همین خاطر والدین باید به تقویت و رشد هوش عاطفی یا هیجانی کودک کمک کند.
بیشتر بدانید: چهار سبک فرزندپروری که باید بدانید!
به همین خاطر به والدین توصیه می شود برای تقویت هوش هیجانی کودک به نکات زیر توجه کنند:
- برای احساسات کودک، ارزش قائل شوید.به او بیاموزید که صادقانه، هیجانات و احساسات خود را بروز دهد و او را مجبور به سرکوب احساسات منفی‌اش نکنید، بلکه طریقه‌ی درست بروز آنها را آموزش دهید.
- ایجاد محیط امن عاطفی که کودک بتواند به‌راحتی احساساتش را بیان کند، ضروری ست.
- به‌جای نام‌گذاری روی فرزندان، با صفات گوناگون چون خجالتی، ترسو، بی‌دست‌وپا و … احساسات آنان را نام‌گذاری کنید، مانند: «من فکر می‌کنم که تو احساس خجالت یا ترس می‌کنی
- اشتباهات وعذرخواهی کودک را بپذیرید.
- با کودک در تمام شرایط، همدلی داشته باشید. سعی کنید خود را به‌جای او قرار دهید و احساساتش را به‌جای انکار، تأیید کنید.به‌عنوان نمونه اگر نتوانست کاری را به‌درستی انجام دهد، به او بگویید طبیعی ست و شما هم که هم سن او بودید و یا تمام کودکان هم سن او، همین مشکلات را داشته و دارند و چگونگی یافتن راه‌حل را به او آموزش دهید.
- مهارت‌های اجتماعی و ارتباطات را به کودک آموزش دهید.
- به کودک کمک کنید تا دیگران، روابطی صمیمانه همراه باادب، برقرار نماید.
- نحوه‌ی برخورد با مشکلات و حل آنها را در موقعیت‌های مختلف، به کودک آموزش دهید.
بالا بودن هوش هیجانی کودک باعث می‌شود متوجه احساسات دیگران باشد و بتواند آنها را درک کند. بنابراین می‌تواند دوست خوبی برای هم سالانش باشد. معمولا شخصیت محبوب و دوست داشتنی‌ای می‌شود. هوش هیجانی کودکان این اجازه را می‌دهد تا به خوبی صحبت‌های دیگران را بشنوند، نقطه نظرات آنها را درک کنند، در صورت انتقاد رنجش عظیم نشان ندهند
معرفی کتاب Emotional intelligence از دنیل گلمن
دنیل گلمن از مهم ترین نظریه پردازان حوزه هوش هیجانی است ایشان در این زمینه کتابی دارند که مطالعه آن را به تمامی علاقمندان این حوزه توصیه می کنم.
دانیل گلمن (Daniel Goleman)، برپایهٔ پژوهش و بررسی پیشگامانه و جدید از عملکرد مغز و رفتارهای انسانی، عوامل مؤثر بر عملکرد کاملا ناموفق افراد دارای ضریب هوشی بالا و عملکرد بسیار موفق افراد دارای ضریب هوشی متوسط را نشان می‌دهد. این عوامل، که شامل خودآگاهی، انضباط شخصی، و همدردی است، به نوع ویژه‌ای ذکاوت وابسته است که او به آن هوش هیجانی می‌گوید. در بخشی از کتاب هوش هیجانی (Emotional intelligence) می‌خوانید:
مهم‌ترین علت ناتوانی و مشکلات نوجوانان، بیماری ذهنی است. یک‌سوم از نوجوانان نشانه‌های افسردگی (شدید یا خفیف) از خود نشان می‌دهند، درحالی‌که در دختران بالغ این رقم به دو سوم افزایش می‌یابد. همچنین موارد بی‌نظمی در تغذیه دختران نوجوان به اوج خود رسیده است.
بالاخره باید بگوییم چنانچه اوضاع و احوال به همین منوال پیش برود و تغییری اساسی ایجاد نشود، دورنمای بچه‌های امروزی از لحاظ تشکیل خانوادهٔ پایدار و پربار، نسل به نسل ملال‌آورتر می‌شود. همان‌طور که در فصل نهم خواندیم درحالی‌که در دههٔ 1970 و 1980 نرخ طلاق حدود پنجاه درصد بود، با آغاز دههٔ 1990 در زوج‌های تازه ازدواج کرده به دو سوم رسید.
دنیل گلمن در کتاب هوش هیجانی، عامل موفقیت در دنیای مدرن قصد دارد تا نشان دهد که هوش هیجانی یا به عبارتی هوش عاطفی در مقایسه با IQ، شاخص پیش‌بینی کننده بهتر و مفیدتری برای تعیین میزان موفقیت افراد است.
سخن نهایی درباب هوش عاطفی
یکی از مهم ترین هوش های شناخته شده توسط متخصصین هوش هیجانی است که هر انسانی باید نسبت به آن شناخت و دقت کافی داشته باشد. دراین مقاله علاوه بر بررسی ابعاد این هوش؛ویژگی ها و اهمیت آن در کودکان، یکی از کتاب های مرجع این زمینه معرفی شد. اگر شما هم در این زمینه نکته مفید می دانید یا کتاب خوبی می شناسید با ما در میان بگذارید.
درباره نویسنده
